Skip to content 
Co to za „S”?
5S to jedno z podstawowych narzędzi Lean Manufacturing. Technika ta obejmuje pięć etapów, a jej celem jest zorganizowanie wydajnego miejsca pracy. Te etapy to kolejno:
- sortowanie/selekcja,
- systematyka,
- sprzątanie,
- standaryzacja,
- samodyscyplina/samodoskonalenie
Zaraz przyjrzymy się z bliska każdemu z tych etapów. Najpierw jednak podzielę się pewnym spostrzeżeniem. Otóż wiele organizacji, z którymi miałem okazję współpracować, chce uporządkować stanowiska pracy na produkcji. Wdrożenie 5S staje się dla nich celem samym w sobie. Ale czym tak naprawdę jest 5S? 5S służy zmianie kultury pracy. Zespół porządkuje obszar swojej pracy. Odpowiednio zorganizowane środowisko jest wygodniejsze dla pracownika, bardziej przewidywalne dla kierownika obszaru oraz przyczynia się do zwiększenia wydajności i innych wyników całej firmy.
1 „S”, czyli sortowanie
JEŚLI COŚ JEST ZBĘDNE - WYRZUĆ TO!
Co się dzieje na tym etapie?
Przed rozpoczęciem selekcji robimy zdjęcia obszaru PRZED wdrożeniem. Dokonujemy przeglądu rzeczy w otoczeniu. Wszystkie rzeczy, co do których użycia mamy wątpliwości, oznaczamy czerwonymi kartkami (tzw. red tagi). Następnie wpisujemy oznaczone sprzęty na tablicy zadań oraz robimy im zdjęcie wraz z kartką. Przystępujemy do przemieszczenia sprzętów, szczególnie tych niepotrzebnych do tzw. magazynku przejściowego 5S. Dzielimy obszar działań na strefy bliskiego, średniego zasięgu i dalekiego zasięgu. W strefie bliskiej – złotej – umieszczamy rzeczy potrzebne codziennie, np. śrubokręt, wkrętarkę, długopis, komputer, wiertło itp. Do strefy średniego zasięgu – srebrnej – trafiają rzeczy używane rzadziej, np. narzędzia pomiarowe, sprzęt do sprzątania itp., w zależności od specyfiki produkcji lub usługi. Odkładamy tam wszystko, z czego korzystamy co jakiś czas. W strefie dalekiego zasięgu – brązowej – umieszczamy rzeczy, z których korzystamy bardzo rzadko lub wspólnie z innymi stanowiskami. Umieszczamy tam też przedmioty przeznaczone do wyrzucenia lub przemieszczenia tam, gdzie są bardziej przydatne.
Jakie jest znaczenie i efekty tego etapu?
Pozbywamy się z bezpośredniego otoczenia stanowiska pracy wszystkiego, co zbędne i co nie było używane w ostatnim czasie.
2 „S”, czyli systematyka
ZAPEWNIJ, ABY KAŻDA RZECZ, KTÓREJ UŻYWASZ NA STANOWISKU PRACY, MIAŁA SWOJE MIEJSCE DO ODKŁADANIA I AY W NIM SIĘ ZNAJDOWAŁA, GDY NIE JEST UŻYWANA
Co się dzieje na tym etapie?
Ustawiamy sprzęty według naszej najlepszej wiedzy i potrzeb na przyszłość. Uwzględniamy przy tym ergonomię i wygodę dla pracownika. Roboczo oznaczamy i opisujemy nowe miejsca dla narzędzi i przedmiotów. Używamy do tego na przykład kartek post-it, taśmy malarskiej, flamastrów, naklejek, kredy itp.
Jakie jest znaczenie i efekty tego etapu?
Systematyka tworzy nowy system w naszym środowisku pracy. Najlepiej jeśli tworzą go wspólnie wszyscy użytkowników danego obszaru. Mogą wówczas uzgodnić najlepszy sposób pracy i
miejsca dla poszczególnych przedmiotów. Chodzi o to, aby każdy użytkownik mógł ocenić, czy nowe miejsce odkładania konkretnych narzędzi jest dla niego dogodne.
3 „S”, czyli sprzątanie
SPRZĄTAJ I SPRAWDZAJ DOKŁADNIE SWOJE MIEJSCE PRACY I NARZĘDZIA, KTÓRYMI SIĘ POSŁUGUJESZ
Co się dzieje na tym etapie?
Dokonujemy gruntownej inspekcji stanu naszych narzędzi, małych urządzeń i sprzętu pomocniczego, czyli stołów, krzeseł, podestów i wszystkiego, czego potrzebujemy do wykonania pracy. Gruntowne sprzątanie jest okazją do inspekcji, oceny wadliwości sprzętu, jego pęknięć, zerwań, drobnych uszkodzeń, które z czasem mogą się powiększać. Zwracamy uwagę na wszystko to, co może nam przeszkodzić w pracy albo z czasem spowodować powstanie dużego problemu. Wprowadzamy harmonogram i grafik sprzątania, który będzie dotyczył wszystkich pracowników. Sprzątanie docelowo powinno być rutynowe. Podczas akcji wdrożeniowej 5S w sprzątaniu bierze udział również przełożony. W ten sposób pokazując swoje zaangażowanie i szacunek dla zespołu.
Jakie jest znaczenie i efekty tego etapu?
Ten etap pozwala nam zidentyfikować usterki oraz ustalić sprzątanie jako czynność powtarzalną i angażującą wszystkich pracowników.
4 „S”, czyli standaryzacja wizualna
UTRZYMUJ PORZĄDEK I SCHLUDNOŚĆ W MIEJSCU PRACY
Co się dzieje na tym etapie?
Na etapie standaryzacji wykonujemy trwałe oznaczenia. Zaczynamy od podłóg. Wykonujemy na nich oznaczenia oddzielające strefy transportu, pracy, surowców, półproduktów i wyrobów gotowych. Ustalamy kod kolorystyczny, np. linia żółta to droga, linie czerwone wyznaczają miejsce dla rzeczy wadliwych, a linie zielone – dla wyrobów gotowych. Opisujemy szafki, kuwety, drzwi, kierunki przepływu, kąciki czystości, tablice cieni itp. Oznaczamy, do czego służą poszczególne elementy i narzędzia pracy. Wizualizujemy i udostępniamy grafiki sprzątania (kartka do podpisów wykonanych czynności lub tablica VM). Umieszczamy wizerunki pracowników na stanowiskach, które obsługują (za ich zgodą). Tworzą się zespoły wsparcia dla produkcji, złożone z pracowników działu technicznego, utrzymania ruchu oraz innych według potrzeb. Na końcu tego etapu pracownicy powinni potwierdzić, że zgadzają się z wypracowaną standaryzacją. Wówczas możemy wykonać zdjęcia, na których widać efekty wdrożenia. Różnica między stanem „PRZED” a „PO” jest wyraźna.
Jakie jest znaczenie i efekty tego etapu?
Chcemy, aby nasze środowisko pracy do przemawiało do nas. Chodzi o to, aby każdy kto jeszcze nie wie, jak działa proces w tym miejscu, mógł się łatwo i szybko zorientować. Wizualne wskazówki powinny mu jasno podpowiadać, co i gdzie może, a czego nie może robić.
5 „S”, czyli samodyscyplina
UTRZYMUJ PORZĄDEK I STANDARDY NA STANOWISKU PRACY
Co się dzieje na tym etapie?
Przeprowadzamy audyt wdrożenia 5S przy użyciu specjalnego arkusza. Oceniamy poziom wdrożenia. Jeżeli obszar osiągnie kategorie wymagane przez pytania audytowe, to przyznajemy mu „Standard 5S”. Od teraz jest on naszym punktem odniesienia przy wdrożeniach 5S w innych obszarach. Ustalamy harmonogram audytów. Za ich prowadzenie odpowiedzialni są koordynator procesu i kierownik obszaru. Ustalamy plan szkolenia audytorów. Obserwujemy i wzmacniamy zachowania zgodne z nowymi standardami pracy. Jeśli są konieczne dalsze zmiany w otoczeniu pracy, musi je formalnie zatwierdzić lider zespołu po konsultacjach ze swoimi pracownikami.
Jakie jest znaczenie i efekty tego etapu?
Piąte „S” jest kluczowe dla powodzenia całego wdrożenia. Pracownicy, którzy przyzwyczaili się do tego, jak było wcześniej, powoli zaczną dostrzegać różnice. Stopniowo wdrażamy kolejne obszary, pracujemy nad nawykami zespołu.
Dowiedz się więcej o LEAN i już dziś skorzystaj z naszego szkolenia E-LEARNING!
ZAPRASZAMY!
