Skip to content 
Wprawić w ruch. Właśnie tym jest motywowanie. Sama definicja łacińskiego słowa movere oznacza wprawić w ruch. Sprawić aby działało, sprawić aby człowiek zaczął coś robić. Gdzieś tam głębiej w tej definicji zaszyte jest przeświadczenie że w każdym z nas śpi powód dla którego jesteśmy w stanie się ruszyć, działać.
Trzy typy pracowników
Rodzaje motywacji pracowników są różne. Podobnie jak różni są dzisiaj pracownicy. Najprostsza typologia wyróżnia 3 kategorie pracowników:
- Ci, którzy muszą coś robić, ponieważ zmusza ich do tego sytuacja. Na przykład muszą mieć pieniądze na jedzenie, muszą spłacać kredyt, muszą zapewnić byt sobie i rodzinie.
- Ludzie którzy chcą. Oznacza to że nie działają w kategorii: muszę, ale chcę wykonywać jakąś pracę. Ponieważ jest ona dla mnie interesująca. Zbieżna z moimi zainteresowaniami. Jestem w niej dobry i dostarczam czegoś co cenię.
- Tacy, którzy mogą ale nie zawsze chcą. A na pewno nie muszą. Jest to najtrudniejszy rodzaj pracownika do motywowania, ponieważ to on decyduje czy daną pracę zechce wykonać czy nie. Bo może, ale nie musi. Zwykle są to ludzie o bardzo wysokich i unikalnych kwalifikacjach. O bardzo stabilnej sytuacji finansowej, znający swoją wartość i unikatowość w wykonywanej pracy. Ludzie którzy nie są zmuszeni do wykonywania pracy aby zarobić na kredyt, czy na utrzymanie. Oni po prostu się realizują i mają bardzo komfortowe podejście do życia. Ta trzecia grupa realizuje zwykle wyższe potrzeby: samorealizacji uznania i tym podobne.
Podstawowy warunek wprawiania w ruch
Praktycznie jednak rzecz ujmując. Jakie są rodzaje motywowania pracowników? W trakcie lat doświadczeń, spotkań z ludźmi i udziałem w wielu szkoleniach i wdrożeniach Lean Manufacturing, spotkałem w wielu bardzo ciekawych ludzi. Motywowało ich bardzo wiele, bardzo różnych rzeczy. Byli wprawiani w ruch szeregiem w różnorodnych bodźców.
Obraz jaki wyłania się z tej obserwacji przedstawia się następująco. Absolutnie podstawowym warunkiem wprawienia ludzi w ruch, zmotywowania pracowników do działania, jest zapewnienie im godnej płacy. Pracownicy zwykle chcą za swoją pracę coś dostać. Tym czymś jest zwykle to po co się do pracy przychodzi, czyli pieniądze na utrzymanie i funkcjonowanie w społeczeństwie.
Oznacza to że nie możemy nawet próbować oczekiwać od ludzi większego zaangażowania, jeżeli nie zagwarantujemy im absolutnie podstawowego minimum jakim jest godna płaca. Czym jest godna płaca? Tym co pozwoli pracownikowi w jego rejonie funkcjonować na akceptowalnym poziomie życia. Może ona się różnić w zależności od różnych regionów kraju czy świata i tak dalej. Jednak nie może znacząco odbiegać w dół od obserwowanego poziomu otoczeniu.
Nie za mało, nie za dużo
I oczywiście moglibyśmy się tutaj rozwodzić na temat tego że nie tylko dla pieniędzy ludzie pracują. Owszem. Ci ludzie którzy są w kategorii „muszę” pracują dla pieniędzy, potem być może okaże się że jeszcze dla jakiegoś innego powodu. Ale to przychodzi z czasem. Pisząc o płaceniu za pracę muszę powiedzieć jeszcze jedną bardzo ważną rzecz: za pracę na danym stanowisku nie powinniśmy przepłacać. Oznacza to mniej więcej tyle że nadmierna płaca na konkretnym stanowisku zaczyna pełnić funkcję demobilizujące. Pracownik staje się zdemotywowany, a jego zaangażowanie maleje i pojawiają się postawy roszczeniowe które nie sprzyjają skutecznemu motywowaniu. W obserwowanej praktyce płacowej jest zauważalna tendencja aby na konkretnym stanowisku nie oferować więcej niż maksymalnie 1,2 wartości średniego wynagrodzenia. W rejonie powyżej tego współczynnika motywator pieniężny przestaje być skuteczny
Szacunek - warunek konieczny
Drugim koniecznym warunkiem utrzymania ludzi w ruchu i budowania ich motywacji do pracy jest okazywanie im szacunku i uznania. Bez względu na to z jakimi kwalifikacjami do nas przychodzą, przełożony jest zobowiązany okazywać pracownikom szacunek i doceniać ich pracę. Wszelkie formy poniżania, nie godnego traktowania są wyłącznie demotywujące. Naturalnie- należy utrzymywać w relacji przełożony-podwładny pewien zdrowy dystans. Niemniej pracownik zawsze powinien być dobrze traktowany. Poczucie godności – ta cecha często decyduje o tym że pomimo niezłych warunków zatrudnienia i całkiem akceptowalnych warunków socjalnych, pracownicy decydują się odejść z pracy. Poszukać miejsca gdzie relacje i szacunek są na wyższym poziomie.
Warunki pracy
Trzecim warunkiem wprawiania pracowników w ruch jest zdolność zapewnienia im dobrych warunków pracy w sensie fizycznym. Chodzi o:
- standard stanowiska,
- warunki bytowe w miejscu pracy,
- hałas,
- dostęp do narzędzi,
- ubiór,
- przerwy,
- posiłki i tak dalej.
Wszystko co jest związane z fizycznym funkcjonowaniem człowieka w otoczeniu przez 8 godzin pracy mocno determinuje to, czy pracownik będzie skłonny solidnie pracować. Innymi słowy należy stworzyć takie warunki w których człowiek nie jest zmuszany do przetrwania dnia pracy i poradzenia sobie „jakoś”. Należy stworzyć warunki w których ma on dostępne wszelkie standardy na akceptowalnym lub wyższym poziomie. I nie musi szukać narzędzi, zabiegać o proste sprawy niezbędne z wykonywaniem obowiązków które zostały na niego nałożone. W tym aspekcie motywowania nieodzowne jest sięganie po takie narzędzia odwróconego zarządzania Lean Manufacturing jak 5S czy standaryzacja pracy oraz metody nauki takie jak Training Within Industry.
Rozwój zawodowy
Kolejnym motywatorem jest dostarczenie możliwości rozwoju zawodowego lub zapewnienie przynajmniej możliwości nie utracenia kwalifikacji. Mam tutaj na myśli dostęp do szkoleń zawodowych, otwieranie ścieżek rozwoju na różnych stanowiskach (zarówno awansów pionowych jak i przekwalifikowanie poziomych). Wszystko to daje pracownikom możliwości i perspektywy. Odnosi się to do wyższego pokładu potrzeb opisanych w piramidzie potrzeb Maslowa.
Zainteresowanie - last but not least
Ostatnim, aczkolwiek nie jedynym i nie najmniej ważnym, elementem motywowania jest poświęcanie uwagi pracownikowi. Innymi słowy szef musi okazywać swoją obecność. Pokazywać że dla niego ważne jest to co pracownik wykonuje. Interesować się pracą, dziękować za nią. Oczywiście dawać do niej uwagi i poprawiać jeśli jest to potrzebne. Ale chwalić jeśli jest za co (a to się zawsze znajdzie!). Pracownicy robią to co jest ważne dla ich szefów i o tym należy pamiętać. Okazywać ważność wykonywanych zadań dziękować i po prostu być dobrym, wymagającym szefem.
